เทคนิควิธีการนวดแผนโบราณ (นวดแผนไทย-นวดไทย) จะเริ่มต้นที่การนวดฝ่าเท้าเป็นอันดับแรก โดยจะให้ผู้รับการนวดนอนหงายอย่างผ่อนคลายแบบสบาย ๆ บนพรมหรือเสื่อหรือที่นอนที่มีความแข็งไม่นุ่มจนเกินไป หนุนศีรษะด้วยหมอนที่ไม่สูงมากนัก ทิ้งน้ำหนักตัวลงบนปผ่นหลัง วางแขนสบาย ๆ ข้างลำตัว แยกขาทั้งสองให้ห่างจากกันพอประมาณ 1 ฟุต ปลายเท้าหันชี้ออกด้านข้าง จุดประสงค์ของการนวดฝ่าเท้าและขาคือ การกระตุ้นพลังงานให้ไหลผ่านเส้นพลังของฝ่าเท้าและช่วงขาเพื่อผ่อนคลายกล้ามเนื้อ

ประโยชน์ของการนวดฝ่าเท้า

1. ช่วยทำให้เลือดไหลเวียนไปหล่อเลี้ยงฝ่าเท้าได้ดียิ่งขึ้น
2. เพิ่มการยืดหยุ่นของข้อเท้า
3. ผ่อนคลายกล้ามเนื้อเท้า
4. ช่วยทำให้ฝ่าเท้ารองรับน้ำหนักได้ดีขึ้น
5. บรรเทาอาการปวดศีรษะ
6. กระตุ้นให้ร่างกายกระฉับกระเฉงและสดชื่น
7. ช่วยผ่อนคลายความเครียด
8. ปรับสมดุลร่างกาย
9. ช่วยทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่งมีชีวิตชีวา

1. เทคนิควิธีการนวดเส้นบนฝ่าเท้า
ฝ่าเท้ามีเส้นอยู่ทั้งหมด 5 เส้น ทุกเส้นจะเริ่มต้นจากจุดเดียวกันแล้วพุ่งไปยังนิ้วเท้าทั้งห้านิ้ว 
                    
การเริ่มต้นในการนวดเพื่อผ่อนคลายนั้น ให้ใช้นิ้วหัวแม่มือกดลงบริเวณตอนกลางของส้นเท้า จากนั้นค่อย ๆ กดไปตามแนวเส้นไปยังแต่ละนิ้วจนครบห้าเส้นหลาย ๆ รอบ แล้วย้ายไปทำเท้าอีกข้างหนึ่ง เหมือนกัน

2. เทคนิควิธีการนวดฝ่าเท้าพร้อมกันทั้งสองข้าง
- คุกเข่าลงที่ปลายเท้าของผู้รับการนวด

- ยืดแขนให้ตึงเพื่อให้สามารถทิ้งน้ำหนักตัวลงบนฝ่ามือได้เต็มที่ และรักษาระดับของการทิ้งน้ำหนักให้ดี
- ใช้มือทั้งสองข้างจับที่ข้อเท้าด้านใน
- กดไล่น้ำหนักด้วยนิ้วหัวแม่มือและฝ่ามือไปจนถึงนิ้วเท้า

3. เทคนิควิธีการนวดข้างเท้า
- ให้ผู้รับการนวดวางเท้าหงาย ด้านนอกเท้าราบติดพื้น

- ใช้นิ้วหัวแม่มือกดลงไปที่ข้างเท้าด้านใน กดค้างไว้ประมาณ 2-3 วินาที แล้วค่อย ๆ คลาย
- จากนั้นให้พับฝ่าเท้าเข้ามา วางฝ่ามือลงบนหลังเท้า แล้วกดเท้าพับลงไป กดค้างไว้ประมาณ 2-3 วินาที แล้วค่อย ๆ คลาย
- ทำเช่นนี้สลับกัน 3-4 ครั้ง

4. เทคนิควิธีการนวดประสานฝ่าเท้า
- ประสานฝ่าเท้าของผู้รับการนวดเข้าด้วยกัน ครั้งแรกให้วางเท้าขวาทับเท้าซ้ายก่อน
- ประสานฝ่ามือทั้งสองของผู้นวดบนหลังเท้า แล้วกดลงเบา ๆ แล้วค่อย ๆ เพิ่มแรงกด กดค้างไว้ประมาณ 2-3 วินาที แล้วปล่อย

- จากนั้นให้เปลี่ยนเท้าซ้ายทับเท้าขวา
- ทำตามขั้นตอนเดียวกัน สลับไปมา ประมาณ 4-5 ครั้ง

5. เทคนิควิธีการนวดบีบเท้า
- กำข้อเท้าของผู้รับการนวดหลวม ๆ
                  
- จากนั้นค่อย ๆ บีบแบบเน้น ๆ ไล่ไปจนถึงนิ้วเท้า
- ทำซ้ำกันอย่างน้อย 10 ครั้ง

6. เทคนิควิธีการนวดพับนิ้วเท้าขึ้นลง
- วางส่วนล่างของฝ่ามือผู้นวดบนโคนนิ้วเท้าของผู้รับการนวด แล้วกุมนิ้วเท้าทั้งหมดเอาไว้
                       
- พับนิ้วเท้าไปข้างหลัง (ดันไปทางข้อเท้า) ค้างไว้ประมาณ 3 วินาที
- ดึงกลับมาด้านหน้า ค้างไว้ประมาณ 3 วินาที ทำซ้ำประมาณ 5-10 ครั้ง

7. เทคนิควิธีการนวดกดจุด
                  
- ใช้หัวแม่มือกดหนัก ๆ ลงบนข้อเท้าด้านใน จากนั้นให้กดจุดไล่ไปรอบ ๆ ส้นเท้า ทำซ้ำประมาณ 5-10 รอบ

ประโยชน์ของการนวดเท้าพร้อมกันทั้งสองข้าง

1. เป็นการกระตุ้นและผ่อนคลายกล้ามเนื้อเท้า
2. เพิ่มการยืดหยุ่นของข้อเท้า
3. กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต บริเวณส่วนล่างของร่างกาย
4. ปรับสมดุลให้กับระบบสืบพันธุ์ และอวัยวะบริเวณหลังส่วนล่าง

เทคนิควิธีการนวดเท้าทีละข้าง
8. เทคนิควิธีการนวดกดจุดบนฝ่าเท้า
- จับเท้าข้างใดข้างหนึ่งของผู้รับการนวดด้วยฝ่ามือทั้งสอง
- กดนิ้วหัวแม่มือทั้งสองข้างลงบนจุดกึ่งกลางของฝ่าเท้า

- กดไล่ลงมาเรื่อย ๆ จนถึงปลายเท้า ทำซ้ำหลาย ๆ ครั้ง อย่างน้อย 5 ครั้ง
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

9. เทคนิควิธีการนวดกระตุกนิ้วเท้า
- วางส่วนล่างของฝ่ามือลงบนโคนนิ้วเท้า
- กำนิ้วเท้าทุกนิ้วเอาไว้

- กระตุกนิ้วเท้าทุกนิ้วด้วยความแรงพอประมาณ ทำซ้ำอย่างน้อย 5-10 ครั้ง
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

10. เทคนิควิธีการนวดดึงนิ้วเท้า
                    
- จับนิ้วเท้าทีละนิ้ว ดึงขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจได้ยินเสียงกระดูกลั่นได้ ทำซ้ำจนครบทุกนิ้ว (การดึงนิ้วเท้าเหมาะสำหรับผู้นวดที่ชำนาญการนวด เพราะอาจเกิดอันตรายได้ง่าย)
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

11. เทคนิควิธีการนวดนิ้วเท้า
- ใช้นิ้วชี้กับนิ้วกลาง จับนิ้วเท้าแต่ละนิ้ว
                     
- ใช้นิ้วหัวแม่มือคลึงปลายนิ้วเท้าที่จับไว้ พร้อมกับหมุนเป็นลักษณะวงกลม หลาย ๆ รอบ ทำซ้ำจนครบทุกนิ้ว
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

12. เทคนิควิธีการนวดยืดเท้า
- ใช้ฝ่ามือทั้งสองข้างจับปลายเท้าข้างใดข้างหนึ่งของผู้รับการนวด
- ให้นิ้วหัวแม่มือประสานกันบริเวณหลังเท้าตอนบนของผู้รับการนวด ยกขาขึ้นมา

- จากนั้นให้กดนิ้วหัวแม่มือลงไป พร้อมกับดึงฝ่าเท้าเข้าหาตัว
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

13. เทคนิควิธีการนวดหมุนเท้า
- ใช้มือทั้งสองข้างจับฝ่าเท้าของผู้รับการนวด

- ใช้มือที่ถนัดจับปลายเท้าหมุนขึ้นลง ทำซ้ำประมาณ 3-5 ครั้ง
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

14. เทคนิควิธีการนวดกดเส้นเอ็นที่หลังเท้าส่วนบน
- ใช้นิ้วหัวแม่มือกดลงบนเส้นเอ็นที่หลังเท้าส่วนบนเป็นแนวโค้ง ไล่จากนิ้วหัวแม่เท้าไปจนถึงนิ้วก้อย ทำซ้ำอย่างน้อย 3-5 ครั้ง
                      
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

15. เทคนิควิธีการนวดกดเส้นเท้า
- ใช้มือทั้งสองข้างกุมฝ่าเท้าของผู้รับการนวด ให้นิ้วมือเรียงต่อกันตามแนวเส้นบนฝ่าเท้าที่ละเส้น
- นิ้วหัวแม่มือทั้งสองข้างวางอยู่บนหลังเท้า
                 
- จิกปลายนิ้วลงบนฝ่าเท้าพร้อม ๆ กัน ให้ครบทั้งห้าเส้นบนฝ่าเท้า
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

16. เทคนิควิธีการนวดหมุนส้นเท้า
- นั่งคุกเข่า ใช้มือจับปลายเท้าของผู้รับการนวด ส่วนมืออีกข้างหนึ่งจับส้นเท้าไว้

- หมุนส้นเท้าเป็นวงกลมตามเข็มนาฬิกา แล้วหมุนทวนเข็มนาฬิกา ทำสลับไปมา 3-5 ครั้ง
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

17. เทคนิควิธีการนวดหมุนข้อเท้า
- นั่งคุกเข่าใช้มือจับข้อเท้าหลวมๆ ของผู้รับการนวด ส่วนมืออีกข้างหนึ่งจับปลายเท้าไว้
- หมุนปลายเท้าเป็นวงกลมตามเข็มนาฬิกา แล้วหมุนทวนเข็มนาฬิกาทำสลับไปมา 3-5 ครั้ง

- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

18. เทคนิควิธีการนวดทุบส้นเท้า
- นั่งคุกเข่าข้าง ๆ ผู้รับการนวด ยกขาข้างหนึ่งของผู้รับการนวดพาดบนหน้าตักไว้ ใช้มือข้างหนึ่งดันปลายเท้าไปทางศีรษะของผู้รับการนวด

- ส่วนมืออีกข้างหนึ่งให้กำมือไว้แล้วทุบไปบนส้นเท้าด้วยความแรงพอสมควร ประมาณ 5-10 ครั้ง
- ทำตามขั้นตอนเดียวกันกับเท้าอีกข้างหนึ่ง

เรียบเรียงบทความ
"เทคนิควิธีการนวดแผนโบราณ (นวดแผนไทย-นวดไทย) นวดฝ่าเท้า"
โดยกองบรรณาธิการ
YesSpaThailand.com