ดังเช่นพิธีการที่ทำในราชสำนักมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ก็คือสิ่งที่ได้เค้าโครงมาจากประเพณีราษฎร์ ซึ่งเป็นขนบประเพณีที่ทำมานานรวมทั้งเป็นพิธีกรรมที่เกี่ยวโยงกับแนวทางการทำมาหากินหรือการกสิกรรมอยู่หลากหลายประเภท ดังเช่นว่า พิธีการพระราชพิธีจรดพระนังคัล ของพลเมืองเป็นการเซ่นสังเวยตาแฮกหรือผีทุ่งข้าวหรือเจ้าที่เจ้าทางทุ่งข้าวให้คุ้มครองรักษาคุ้มครองปกป้องข้าวในทุ่งนาไม่ให้มีอันตราย เป็นการประกอบพิธีเป็นกลเม็ดเพื่อหมดความกลุ้มอกกลุ้มใจก่อนจะลงมือไถทุ่งนา การพระราชพิธีจรดพระนังคัลในระยะเริ่มต้นก็เลยเป็นจารีตราษฎร์ ต่อมาก็เลยปรับแก้แปลงเป็นขนบธรรมเนียมประเพณีหลวงเป็นพระราชพิธีจรดพระนังคัล พระราชพิธีจรดพระนังคัลที่มีมาจากวัฒนธรรมอินเดียเพื่อนำไปสู่การยอมจำนนรับ หรือแม้แต่การแข่งขันชิงชัยเรือของพลเมืองตามหมู่บ้านต่างๆเพื่อความสนุกสนานครึกครื้นในเทศกาลที่เกี่ยวกับความเชื่อถือทางศาสนาของชุมชนนั้นๆมีการแต่งจากราชสำนักให้เป็นการชิงชัยเรือเพื่อเสี่ยงทาย เพื่อรู้เรื่องราวล่วงหน้าว่าเรื่องราวเรื่องน้ำจะเป็นยังไง ซึ่งกษัตริย์จะเสด็จเพื่อเสี่ยงทาย จากที่ปรากฏในกฎมนเทียรบาล

 

ด้วยเหตุผลดังกล่าว นอกเหนือจากการปฏิบัติขนบธรรมเนียมประเพณีในรอบปีของราชสำนักแล้ว ประชากรแต่ละแว่นแคว้นก็มีงานขนบประเพณีในรอบปีเช่นเดียวกัน ซึ่งจะมีความคล้ายคลึงรวมถึงนานับประการ จารีตที่เกิดขึ้นในรอบปี ก็เลยไม่ได้มีเฉพาะขนบธรรมเนียมประเพณีหลวงเท่านั้นเอง ถึงแม้ยังมีประเพณีราษฎร์หรือประเพณีของแต่ละอาณาเขตอีกด้วย ซึ่งจารีตของพรมแดนนั้นจะต่างกันตามลักษณะทางภูมิศาสตร์ ลักษณะทางด้านกายภาพ และสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ รวมทั้งประวัติศาสตร์ของแว่นแคว้น ขนบประเพณีในรอบปีของแต่ละภาคก็เลยมีลักษณะเฉพาะของแว่นแคว้นนั้นๆอย่างไรก็ตาม ในจารีตของประเทศก็ส่งผลของศูนย์กลางอยู่ด้วย เนื่องจากระบบการบ้านการเรือนการปกครองกระตุ้นให้เกิดการปฏิสัมพันธ์กันของแต่ละภูมิภาค

 

ในระดับภูมิภาคหรือประเทศ มีความเจริญรุ่งเรืองด้านการเมืองเกิดเป็นเมืองสำคัญของแต่ละภูมิภาค เป็นต้นว่า ภาคเหนือมีหริภุญชัยและล้านนา ภาคอีสานมีศรีสัตนาคนหุต ภาคกลางมีจังหวัดสุโขทัยและอยุธยา ส่วนภาคใต้มีศรีวิชัยและตามพรลิงค์ เมืองกลุ่มนี้มีความเจริญรุ่งเรืองและจากนั้นก็เติบโตเป็นเมืองศูนย์กลางของแต่ละประเทศและมีอิทธิพลต่อชุมชนหมู่บ้านต่างๆที่อยู่พรมแดนเดียวกัน ทำให้วัฒนธรรมแล้วหลังจากนั้นก็ประเพณีของแต่ละอาณาเขตมีลักษณะที่เช่นเดียวกันหรือมีแบบแผนที่คล้ายคลึงกัน ในขณะเดียวกันก็มีความไม่เหมือนที่เกิดจากความมากมายของกลุ่มของผู้คนที่มาอยู่รวมกัน

 

เนื่องจากการได้รับอิทธิพลของกรุงศรีอยุธยา ซึ่งถือว่าเป็นเมืองจังหวัดราชบุรีเป็นศูนย์กลางทางการเมือง สังคม รวมถึงวัฒนธรรม ทำให้ท้องถิ่นรับอิทธิพลจากศูนย์กลางในลักษณะที่ช่วยเหลือเกื้อกูลรวมทั้งเป็นปฏิกิริยาโต้ตอบกันจนกระทั่งแปลงเป็นประเพณีไทยในแต่ละประเทศอันเป็นผลมาจากความเคลื่อนไหวประเพณีหลวงให้มีความเหมาะสม สอดคล้องกับข้อแย้งทั้งทางกายภาพแล้วก็สังคมของตนเอง และก็ความจำกัดของความแตกต่างของสังคมใหญ่ การบ้านการเรือน การปกครอง ระบบเศรษฐกิจ สภาพสังคม โน่นเป็นแต่ละพรมแดนจะไม่รับจารีตหลวงมาทั้งสิ้นไหมสารภาพจารีตหลวงทั้งมวล แม้กระนั้นพลเมืองหรือประเทศจะมีวิธีการ กลไก แล้วก็แนวทางการที่จะเปลี่ยนจนตราบเท่าเกิดเป็นขนบธรรมเนียมประเพณีของพรมแดนขึ้นมา

 

ชุมชนหมู่บ้านต่างๆนั้นไม่ได้อยู่อย่างสันโดษ ก็เลยมีการแลกเปลี่ยนปัจจัยสี่หรืออาหารที่จำต้อง อย่างเช่น เกษตรกรก็จะต้องแลกเกลือหรือสินค้าอื่นๆรวมทั้งความเกี่ยวข้องแบบวงศ์ญาติที่เกิดขึ้นมาจากการแต่งงานหรือการเกี่ยวเนื่องกันแบบอื่นๆทำให้มีขนบธรรมเนียมประเพณีและพิธีกรรมของแต่ละชุมชน ประสานกัน มีความเหมือนกันหรือต่างกันได้ เหมือนกันกับในแต่ละภูมิภาคหรือพรมแดนไม่ได้อยู่อย่างสันโดษเช่นกัน ต้องมีการปฏิพบปะสนทนาเพื่อเปลี่ยนแปลงกลุ่มสินค้าที่อยากได้ในชีวิตประจำวัน ทำให้แต่ละพรมแดนมีการแพร่ไปหรือยืมวัฒนธรรมของกันและกัน ไปเปลี่ยนเพื่อเหมาะสมกับอาณาเขตของตนเอง ด้วยเหตุผลดังกล่าว การผสมผสานทางด้านวัฒนธรรมก็เลยเกิดขึ้นอีกทั้งในระดับชุมชน แล้วก็ระดับแว่นแคว้น

 

จารีต ๑๒ เดือน ในสังคมไทยก็เลยทำสำเร็จผลิตขึ้นมาจากศูนย์กลางและประเทศหรือจากหลวงรวมถึงราษฎร์ โดยมีวัดซึ่งเป็นศูนย์กลางของชุมชนเป็นเครื่องมือที่สำคัญสำหรับในการส่งผ่านอิทธิพลของจารีตหลวงหรือขนบธรรมเนียมประเพณีราษฎร์ที่ได้รับการปรุงแต่งแล้วกลับไปยังชุมชน ประเพณี ๑๒ เดือน ซึ่งปฏิบัติกันก็เลยใช้วัดเป็นศูนย์กลางหรือเป็นสถานที่สำหรับการประกอบพิธีบาป